Diagnozę możliwości intelektualnych bada się za pomocą tak zwanego testu Stanford’a – Bineta.  Stanford-Binet Intelligence Test ma ponad stuletnią historię, gdyż jego pierwotna wersja powstała już w 1905 roku. Obecnie stosowaną edycją jest Skala Inteligencji Stanford-Binet 5 (SB5). Test ten opiera się na hierarchicznym modelu inteligencji autorstwa Cattela, Horna i Carrolla (CHC), który uznawany jest za jeden z najpełniejszych modeli opisujących procesy poznawcze. Test SB5 ocenia kluczowe aspekty inteligencji zgodnie z modelem CHC, takie jak:

• wiedza,
• rozumowanie płynne,
• rozumowanie ilościowe,
• pamięć robocza,
• przetwarzanie wzrokowo-przestrzenne.

Głównym celem, jaki przyświecał twórcom najnowszej wersji testu, było zapewnienie dokładnego i rzetelnego pomiaru dla jak najszerszej grupy osób – od tych o niższych zdolnościach poznawczych po osoby wyjątkowo uzdolnione. Normy testu obejmują populację od 2. do 69. roku życia, co czyni go niezwykle wszechstronnym narzędziem.

Test Bineta jest najczęściej wykorzystywany w diagnozowaniu sytuacji, gdy rozwój poznawczy osoby badanej (najczęściej dziecka lub nastolatka) różni się od przeciętnego. Jest jednym z nielicznych testów, które pozwalają dokładnie ocenić stopień upośledzenia umysłowego (od lekkiego po umiarkowany) oraz rozpoznać dzieci o wyjątkowych zdolnościach intelektualnych.

Diagnoza niepełnosprawności intelektualnej dziecka umożliwia uzyskanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.

Rozpoznanie spektrum autyzmu to złożony proces, który wymaga szczegółowej oceny zachowań dziecka w różnych obszarach funkcjonowania takich jak trudności w komunikacji społecznej, zaburzenia w nawiązywaniu relacji oraz obecność zachowań ograniczonych i powtarzalnych.

ADOS-2 to narzędzie kliniczne, które wykorzystujemy podczas diagnozowania spektrum autyzmu. Polega ono na obserwacji zachowań dziecka lub osoby dorosłej w trakcie kontrolowanych interakcji. Narzędzie składa się z serii zadań dostosowanych do wieku i poziomu rozwoju osoby badanej, dzięki czemu można je stosować u osób w różnym wieku, od małych dzieci po dorosłych.

Badanie ADOS-2 składa się z kilku modułów. Każdy moduł ADOS-2 zawiera zestaw aktywności, takich jak wspólna zabawa, zadania manualne, rozmowy, które mają na celu stymulowanie spontanicznych zachowań społecznych. Badacz obserwuje m.in. sposób komunikacji werbalnej i niewerbalnej, kontakt wzrokowy, sposób reagowania na pytania i interakcje, a także obecność powtarzalnych zachowań lub specyficznych zainteresowań.

Diagnoza spektrum autyzmu dziecka umożliwia uzyskanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.

Ocena gotowości szkolnej dziecka przeprowadzana jest u dzieci w wieku 5-7 lat, mając na celu określenie poziomu ich przygotowania do rozpoczęcia nauki. Podczas diagnozy analizowane są różne aspekty rozwoju, takie jak dojrzałość emocjonalna i społeczna, zdolności grafomotoryczne, myślenie przestrzenne, mała i duża motoryka, lateralizacja, rozwój słuchowy i wzrokowy, pamięć, mowa, koncentracja oraz ogólne funkcjonowanie intelektualne. 

Warto przeprowadzić diagnozę gotowości szkolnej gdy:

• Rodzic ma uzasadnione obawy czy dziecko poradzi sobie w placówce szkolnej.
• Dziecko ma trudności adaptacyjne w przedszkolu możliwie wynikające z jego wrażliwości lub lęku.
• Dziecko ma zaburzenia mowy, koncentracji lub pamięci.
• Dziecko ma trudności w poszczególnych sferach rozwojowych: emocjonalnym, poznawczym, społecznym
• Dziecko ma trudności z motoryką małą lub dużą

Opinia wydana na podstawie tego badania pozwala odroczyć obowiązek szkolny dziecka. 

Specyficzne trudności w uczeniu się, takie jak dysleksja, dyskalkulia i dysgrafia, to zaburzenia, które mogą znacząco wpływać na rozwój dziecka i jego funkcjonowanie w szkole. Wczesna diagnoza jest kluczowa, ponieważ pozwala na szybkie wprowadzenie odpowiednich strategii wsparcia i terapii, co może zapobiec dalszym problemom edukacyjnym i emocjonalnym.

Czym są specyficzne trudności w uczeniu się?

• Dysleksja to trudność w nauce czytania i pisania, która wynika z zaburzeń przetwarzania językowego. Osoby z dysleksją mogą mieć trudności z rozpoznawaniem liter, przetwarzaniem dźwięków w słowach, a także z płynnością czytania. Pisanie może być problematyczne, gdyż występują błędy w ortografii i gramatyce, niezależnie od starań dziecka.
• Dyskalkulia dotyczy trudności w uczeniu się matematyki. Osoby z tym zaburzeniem mają problemy z liczeniem, rozumieniem symboli matematycznych, rozwiązywaniem zadań i korzystaniem z podstawowych operacji matematycznych. Dyskalkulia może także objawiać się trudnościami w orientacji przestrzennej oraz w zrozumieniu pojęcia czasu.
• Dysgrafia to trudność związana z pisaniem odręcznym. Dzieci z dysgrafią mogą mieć problemy z czytelnością pisma, utrzymaniem odpowiedniej wielkości i kształtu liter oraz z pisaniem w odpowiednim tempie. Zaburzenie to często idzie w parze z dysleksją, ale może występować także samodzielnie.

Warto przeprowadzić diagnozę specyficznych trudności w uczeniu się gdy:

• Występują trudności w nauce matematyki lub czytania i pisania, które są nieproporcjonalnie większe niż u rówieśników.
• Częste błędy ortograficzne mimo znajomości zasad ortografii.
• Problemy z zapamiętywaniem sekwencji dźwięków lub liter.
• Niechęć do czytania, pisania lub rozwiązywania zadań matematycznych.
• Powolne tempo pracy w szkole, szczególnie podczas zadań wymagających pisania lub liczenia.
• Zniekształcone, nieczytelne pismo lub trudność w utrzymaniu równej wielkości liter.

Diagnozę specyficznych trudności w nauce stawia się wyłącznie u dzieci o prawidłowym rozwoju intelektualnym.

Opinia wydana na podstawie tego badania pozwala na dostosowanie warunków egzaminu ósmoklasisty – zmiany mogą dotyczyć:

• Przedłużenie czasu, jeżeli zachodzi taka uzasadniona potrzeba (możliwe tylko wtedy, gdy w toku edukacji szkolnej uczeń korzystał z takiego sposobu wyrównywania szans edukacyjnych w związku z posiadaną opinią i fakt ten jest udokumentowany). Przedłużenie czasu dotyczy egzaminu z:
  • z języka polskiego – w przypadku opinii o dysleksji lub dysortografii, lub dysgrafii – nie więcej niż o 60 minut
  • z matematyki – w przypadku opinii o dyskalkulii lub dysleksji, lub dysortografii, lub dysgrafii – nie więcej niż o 50 minut
  • z języków obcych nowożytnych – w przypadku opinii o dysleksji lub dysortografii, lub dysgrafii – nie więcej niż o 45 minut.

• Zapisywanie odpowiedzi do zadań na komputerze (możliwe tylko wtedy, gdy głębokość zaburzenia grafii uniemożliwia odczytanie i dokonanie prawidłowej oceny odpowiedzi do zadań w pracy egzaminacyjnej oraz gdy w toku edukacji uczeń został wdrożony do tej formy pracy).
• Korzystanie z pomocy nauczyciela wspomagającego (może być członkiem zespołu nadzorującego), który zapisuje odpowiedzi zdającego do zadań otwartych (możliwe tylko wtedy, gdy głębokość zaburzenia grafii uniemożliwia odczytanie odpowiedzi do zadań w pracy egzaminacyjnej i gdy uczeń w toku edukacji został wdrożony do takiej współpracy z nauczycielem).
• Pomoc nauczyciela (członka zespołu nadzorującego), który przed przystąpieniem ucznia do pracy odczytuje z arkusza rezerwowego jeden raz głośno, po kolei wszystkie teksty liczące po 250 wyrazów lub więcej, stanowiące podstawę zadań egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego (możliwe tylko wtedy, gdy głęboka dysleksja znacznie utrudnia samodzielne czytanie i zrozumienie dłuższego tekstu lub wtedy, kiedy poważne trudności w samodzielnym czytaniu i rozumieniu dłuższego tekstu zostały wskazane w opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej).
• Zastosowanie szczegółowych zasad oceniania rozwiązań zadań otwartych, uwzględniających specyficzne trudności w uczeniu się:
  • z języka polskiego – w przypadku opinii o dysleksji lub dysortografii, lub dysgrafii
  • z matematyki – w przypadku opinii o dyskalkulii lub dysleksji, lub dysortografii, lub dysgrafii
  • z języków obcych nowożytnych – w przypadku opinii o dysleksji lub dysortografii, lub dysgrafii.

• Możliwość korzystania z kalkulatora na egzaminie ósmoklasisty z matematyki, jeżeli takie dostosowanie jest wskazane (bezpośrednio wyrażone) w opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej o dyskalkulii i w toku edukacji szkolnej uczeń korzystał z takiego sposobu wyrównywania szans edukacyjnych w związku z posiadaną opinią i fakt ten jest udokumentowany.

Opinia wydana na podstawie tego badania pozwala na dostosowanie warunków egzaminu maturalnego części pisemnej – zmiany mogą dotyczyć:

• Pisanie pracy na komputerze. Dostosowanie możliwe tylko wtedy, gdy głębokość zaburzenia grafii uniemożliwia odczytanie i dokonanie prawidłowej oceny odpowiedzi do zadań w arkuszu egzaminacyjnym oraz gdy w toku edukacji zdający został wdrożony do takiej formy pracy.
• Zastosowanie szczegółowych zasad oceniania rozwiązań zadań otwartych, uwzględniających specyficzne trudności w uczeniu się:
  • z języka polskiego na poziomie podstawowym i rozszerzonym – w przypadku opinii o dysleksji lub dysortografii, lub dysgrafii
  • z matematyki na poziomie podstawowym – w przypadku opinii o dyskalkulii lub dysleksji, lub dysortografii, lub dysgrafii
    • z języków obcych nowożytnych, języka mniejszości narodowej, języka mniejszości etnicznej, języka regionalnego na poziomie, odpowiednio, podstawowym, rozszerzonym i dwujęzycznym – w przypadku opinii o dysleksji lub dysortografii, lub dysgrafii.

Zaburzenia przetwarzania sensorycznego to stan, w którym mózg ma trudności z prawidłowym przetwarzaniem bodźców zmysłowych, takich jak dźwięki, dotyk, zapachy, ruch czy bodźce wzrokowe. Zaburzenia te mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie, rozwój emocjonalny i społeczne interakcje dziecka. Wczesna ocena i diagnoza zaburzeń przetwarzania sensorycznego są kluczowe, aby dostosować odpowiednie metody terapii, które mogą poprawić jakość życia dziecka.

Warto przeprowadzić ocena zaburzeń przetwarzania sensorycznego gdy:

• Dziecko unika hałasu, jasnego światła, dotyku lub pewnych tekstur (np. ubrań, jedzenia). Może być zaniepokojone przez normalne dźwięki lub dotyk, które inne dzieci ignorują.
• Dziecko wydaje się obojętne na bodźce, nie reaguje na ból lub zimno, nie zwraca uwagi na otaczające dźwięki, może wydawać się „odcięte” od otoczenia.
• Dziecko może intensywnie szukać mocnych doznań, np. lubi skakanie, ściskanie, gryzienie przedmiotów, intensywne kręcenie się na karuzelach lub zjeżdżalniach.
• Dziecko ma problemy z równowagą, koordynacją ruchową, jest niezręczne, ma trudności z zadaniami wymagającymi precyzji (np. zapinanie guzików, rysowanie).
• Dziecko ma trudności z utrzymaniem uwagi, szybko się rozprasza, ma problemy z organizacją codziennych czynności, takich jak ubieranie się lub sprzątanie.
• Zaburzenia sensoryczne mogą prowadzić do problemów społecznych, ponieważ dziecko może unikać zabaw z rówieśnikami lub mieć trudności z reagowaniem na sygnały społeczne.

Terapia Wczesnego Wspomagania Rozwoju (WWR) to specjalistyczne wsparcie, które ma na celu wspieranie rozwoju dzieci, u których zdiagnozowano opóźnienia rozwojowe lub różnorodne zaburzenia w pierwszych latach życia. WWR jest kluczowym elementem pomocy dzieciom od momentu rozpoznania trudności, aż do rozpoczęcia edukacji szkolnej, ponieważ wczesna interwencja daje najlepsze efekty i może znacząco wpłynąć na przyszłe funkcjonowanie dziecka.

Często obejmuje dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, zespołami genetycznymi, niepełnosprawnością intelektualną, trudnościami w komunikacji (np. opóźniony rozwój mowy) oraz z różnymi formami dysfunkcji ruchowej. Wczesne rozpoznanie i interwencja terapeutyczna są niezwykle ważne, ponieważ pierwsze lata życia dziecka to okres największej plastyczności mózgu, co oznacza, że dziecko ma największą zdolność do nabywania nowych umiejętności.

Każde dziecko objęte terapią WWR otrzymuje indywidualny plan terapeutyczny dostosowany do jego specyficznych potrzeb. Wczesne wspomaganie rozwoju jest procesem, w którym bierze udział interdyscyplinarny zespół specjalistów, takich jak:

• Psycholog dziecięcy: Ocenia rozwój emocjonalny, poznawczy i społeczny dziecka, wspiera rodzinę w zrozumieniu i akceptacji trudności oraz prowadzi terapię indywidualną i grupową.
• Logopeda: Pracuje nad rozwojem mowy, komunikacji, oraz umiejętności porozumiewania się, zarówno werbalnie, jak i niewerbalnie.
• Pedagog specjalny: Wspiera rozwój dziecka w zakresie umiejętności poznawczych, społecznych oraz uczy radzenia sobie z trudnościami edukacyjnymi i adaptacyjnymi.
• Fizjoterapeuta: Pomaga w rozwijaniu motoryki małej i dużej, wspiera dziecko w nabywaniu sprawności ruchowej.

Terapeuta zajęciowy (SI): Pracuje z dziećmi z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego, pomagając im integrować bodźce zmysłowe w codziennym funkcjonowaniu.

Terapia AAC (Alternatywna i Wspomagająca Komunikacja) to skuteczne narzędzie wspierające rozwój komunikacji u dzieci, które mają trudności z mówieniem lub rozumieniem mowy. AAC jest kluczowym elementem w terapii dzieci z zaburzeniami rozwoju, takimi jak autyzm, porażenie mózgowe, afazja czy inne schorzenia, które wpływają na zdolność komunikacyjną. Działa na zasadzie wykorzystania różnych metod i narzędzi, które pomagają dzieciom wyrażać siebie, nawiązywać relacje i uczestniczyć w codziennym życiu. Zestaw technik jest dobierany indywidualnie do potrzeb dziecka i może zawierać następujące elementy: 

1. Metody Alternatywne: Narzędzia, które całkowicie zastępują mowę. Przykłady to:

• Tablice komunikacyjne: Używają obrazków, symboli i słów do przedstawienia pojęć, które dziecko chce wyrazić.
• Komunikatory elektroniczne: Urządzenia, które generują mowę lub tekst na podstawie wybranych symboli lub słów.

1.  Metody Wspomagające: Narzędzia, które wspierają rozwój umiejętności mowy i komunikacji, takie jak:

• Aplikacje mobilne: Programy na tabletach i smartfonach, które oferują różne funkcje komunikacyjne.
• Książeczki komunikacyjne: Zawierają obrazki i symbole, które dziecko może używać do codziennej komunikacji.

Terapia AAC jest szczególnie przydatna, gdy dziecko:

• Ma trudności z mówieniem: Problemy z artykulacją, formułowaniem zdań lub używaniem mowy werbalnej.
• Ma trudności z rozumieniem komunikacji werbalnej: Problemy z rozumieniem mowy lub tekstu.
• Ma trudności w nawiązywaniu relacji społecznych: Problemy z interakcją z rówieśnikami, utrzymywaniem kontaktu wzrokowego, czy rozumieniem sygnałów społecznych.
• Ma trudności w wyrażaniu potrzeb i emocji: Problemy z komunikowaniem swoich pragnień, potrzeb czy uczuć.

Terapia AAC oferuje wiele korzyści dla dzieci:

• Poprawa komunikacji: Umożliwia dziecku wyrażanie swoich potrzeb, myśli i uczuć w sposób, który jest dla niego najbardziej komfortowy.
• Zwiększenie niezależności: Pomaga dziecku w codziennych czynnościach, takich jak zamawianie jedzenia, wyrażanie preferencji czy porozumiewanie się z innymi.
• Wsparcie rozwoju społecznego: Umożliwia dziecku lepsze nawiązywanie i utrzymywanie relacji z rówieśnikami i dorosłymi.

Redukcja frustracji: Umożliwia skuteczną komunikację, co zmniejsza frustrację wynikającą z trudności w wyrażaniu siebie.

Terapia AAC (Alternatywna i Wspomagająca Komunikacja) to skuteczne narzędzie wspierające rozwój komunikacji u dzieci, które mają trudności z mówieniem lub rozumieniem mowy. AAC jest kluczowym elementem w terapii dzieci z zaburzeniami rozwoju, takimi jak autyzm, porażenie mózgowe, afazja czy inne schorzenia, które wpływają na zdolność komunikacyjną. Działa na zasadzie wykorzystania różnych metod i narzędzi, które pomagają dzieciom wyrażać siebie, nawiązywać relacje i uczestniczyć w codziennym życiu. Zestaw technik jest dobierany indywidualnie do potrzeb dziecka i może zawierać następujące elementy: 

1. Metody Alternatywne: Narzędzia, które całkowicie zastępują mowę. Przykłady to:

• Tablice komunikacyjne: Używają obrazków, symboli i słów do przedstawienia pojęć, które dziecko chce wyrazić.
• Komunikatory elektroniczne: Urządzenia, które generują mowę lub tekst na podstawie wybranych symboli lub słów.

1.  Metody Wspomagające: Narzędzia, które wspierają rozwój umiejętności mowy i komunikacji, takie jak:

• Aplikacje mobilne: Programy na tabletach i smartfonach, które oferują różne funkcje komunikacyjne.
• Książeczki komunikacyjne: Zawierają obrazki i symbole, które dziecko może używać do codziennej komunikacji.

Terapia AAC jest szczególnie przydatna, gdy dziecko:

• Ma trudności z mówieniem: Problemy z artykulacją, formułowaniem zdań lub używaniem mowy werbalnej.
• Ma trudności z rozumieniem komunikacji werbalnej: Problemy z rozumieniem mowy lub tekstu.
• Ma trudności w nawiązywaniu relacji społecznych: Problemy z interakcją z rówieśnikami, utrzymywaniem kontaktu wzrokowego, czy rozumieniem sygnałów społecznych.
• Ma trudności w wyrażaniu potrzeb i emocji: Problemy z komunikowaniem swoich pragnień, potrzeb czy uczuć.

Terapia AAC oferuje wiele korzyści dla dzieci:

• Poprawa komunikacji: Umożliwia dziecku wyrażanie swoich potrzeb, myśli i uczuć w sposób, który jest dla niego najbardziej komfortowy.
• Zwiększenie niezależności: Pomaga dziecku w codziennych czynnościach, takich jak zamawianie jedzenia, wyrażanie preferencji czy porozumiewanie się z innymi.
• Wsparcie rozwoju społecznego: Umożliwia dziecku lepsze nawiązywanie i utrzymywanie relacji z rówieśnikami i dorosłymi.

Redukcja frustracji: Umożliwia skuteczną komunikację, co zmniejsza frustrację wynikającą z trudności w wyrażaniu siebie.

Terapia ręki to specjalistyczna forma terapii, której celem jest poprawa funkcjonowania rąk i dłoni oraz wspieranie umiejętności manualnych. Stosowana w różnych kontekstach, od rehabilitacji po terapię zajęciową, jest szczególnie ważna dla osób, które doświadczają trudności w zakresie sprawności manualnej, takich jak dzieci z opóźnieniem rozwoju, osoby po urazach lub z zaburzeniami neurologicznymi.

Terapia ma na celu poprawę w różnych aspektach:

• Poprawę Motoryki dużej oraz małej.
• Usprawnianie grafomotoryki
• Koordynacja Ręka-Oko: Umiejętność precyzyjnego wykonywania zadań, które wymagają jednoczesnego użycia wzroku i rąk.
• Sprawność Manualna: Zdolność do wykonywania precyzyjnych i skoordynowanych ruchów rękami.
• Siła i Zręczność: Rozwój siły mięśniowej i zręczności potrzebnej do codziennych czynności, takich jak pisanie, zapinanie guzików czy manipulowanie przedmiotami.
• Integracja Sensoryczna: Umiejętność przetwarzania i integracji bodźców sensorycznych z rękami i palcami.

Warto być ostrożnym na sygnały, które mogą świadczyć o potrzebie wdrożenia terapeutycznego takie jak:

• Problemy z Samodzielnością: Dziecko ma trudności z wykonywaniem podstawowych czynności,
• takich jak ubieranie się, zapinanie guzików, korzystanie z narzędzi do jedzenia czy wiązanie sznurowadeł.
• Nieumiejętność Wykonywania Czynności Manualnych: Dziecko ma problemy z wykonywaniem działań wymagających precyzyjnych ruchów rąk, takich jak rysowanie, pisanie, czy manipulowanie małymi przedmiotami.
• Spóźniony Rozwój Motoryki Małej: Dziecko wykazuje opóźnienia w rozwoju umiejętności motorycznych, takich jak chwytanie, manipulowanie przedmiotami czy rysowanie w porównaniu do rówieśników.
• Problemy z Precyzyjnymi Ruchami: Dziecko ma trudności z precyzyjnym wykonywaniem zadań, które wymagają koordynacji rąk i wzroku, takich jak łapanie piłki czy układanie puzzli.
• Niedostateczna Siła Mięśniowa: Dziecko ma problemy z trzymaniem lub podnoszeniem przedmiotów, co może wynikać z braku siły mięśniowej w rękach i dłoniach.
• Nieprawidłowa Reakcja na Bodźce Dotykowe: Dziecko może reagować nadmiernie lub zbyt słabo na bodźce dotykowe, takie jak różne tekstury lub temperatury, co może wpływać na jego umiejętności manualne.

Korzyści z Terapii Ręki

• Poprawa Sprawności Manualnej: Umożliwia efektywniejsze wykonywanie codziennych czynności, zwiększając niezależność i komfort życia.
• Rozwój Umiejętności Edukacyjnych: Pomaga dzieciom w nauce pisania, rysowania i innych umiejętności wymagających precyzyjnych ruchów.
• Wzrost Pewności Siebie: Poprawa sprawności manualnej może prowadzić do większej pewności siebie w wykonywaniu codziennych zadań oraz angażowaniu się w aktywności rekreacyjne.

Trening umiejętności społecznych (TUS) to proces, który koncentruje się na nauce i praktykowaniu zachowań społecznych, które umożliwiają efektywne nawiązywanie i utrzymywanie relacji interpersonalnych. TUS jest szczególnie użyteczny dla osób, które mają trudności z komunikacją, rozumieniem norm społecznych lub zarządzaniem emocjami w interakcjach z innymi.

Kluczowe Elementy Treningu Umiejętności Społecznych

1. Rozwijanie Umiejętności Komunikacyjnych
   • Słuchanie Aktywne: Nauka efektywnego słuchania, w tym okazywania zainteresowania, zadawania pytań oraz udzielania odpowiedzi, które pokazują zrozumienie.
   • Wyrażanie Uczuć i Potrzeb: Umiejętność jasnego i asertywnego wyrażania swoich emocji, potrzeb i opinii bez agresji czy pasywności.
   • Korzystanie z Mowy Ciała: Rozpoznawanie i stosowanie odpowiednich sygnałów niewerbalnych, takich jak kontakt wzrokowy, gesty czy mimika, aby wspierać komunikację werbalną.
2. Zarządzanie Emocjami i Konfliktami
   • Regulacja Emocji: Nauka technik kontrolowania emocji, takich jak techniki relaksacyjne czy strategie radzenia sobie ze stresem.
   • Rozwiązywanie Konfliktów: Umiejętność radzenia sobie z konfliktami w sposób konstruktywny, poprzez negocjacje, kompromis i poszukiwanie wspólnych rozwiązań.
3. Budowanie Relacji i Współpracy
   • Zasady Etykiety Społecznej: Zrozumienie i stosowanie norm społecznych, takich jak uprzejmość, szacunek czy umiejętność pracy w grupie.
   • Rozwijanie Empatii: Umiejętność rozpoznawania i rozumienia uczuć innych osób, co pomaga w budowaniu głębszych i bardziej znaczących relacji.
4. Trening Umiejętności Rozwiązywania Problemów
   • Planowanie i Organizacja: Nauka planowania działań i organizowania zadań w celu efektywnego osiągania celów w interakcjach społecznych.
   • Kreatywne Myślenie: Rozwijanie umiejętności generowania nowych pomysłów i rozwiązań w sytuacjach społecznych.

Trening umiejętności społecznych może być szczególnie pomocny w różnych sytuacjach:

• Trudności w Nawiązywaniu Relacji: Jeśli dziecko lub dorosły ma problemy z nawiązywaniem i utrzymywaniem relacji z rówieśnikami, rodziną czy współpracownikami.
• Problemy z Komunikacją: Jeśli występują trudności w efektywnym komunikowaniu się, takie jak problemy z wyrażaniem siebie, rozumieniem innych czy interpretowaniem sygnałów społecznych.
• Zaburzenia Rozwojowe: U osób z zaburzeniami rozwojowymi, takimi jak autyzm, ADHD czy zaburzenia lękowe, gdzie umiejętności społeczne są często obszarem wymagającym wsparcia.
• Problemy z Regulacją Emocji: Jeśli występują trudności w kontrolowaniu emocji, co prowadzi do problemów w relacjach interpersonalnych lub sytuacjach społecznych.

Terapia logopedyczna to specjalistyczna forma wsparcia, która koncentruje się na diagnozowaniu i leczeniu problemów związanych z mową, językiem, oraz komunikacją. terapia obejmuje różnorodne techniki i ćwiczenia, które są dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Może obejmować pracę nad artykulacją, fluencją (płynnością mowy), rozumieniem języka, oraz umiejętnościami komunikacyjnymi.

Kluczowe Obszary Terapii Logopedycznej:

Poprawa Wymawiania Dźwięków: Praca nad poprawnym wymówieniem dźwięków i słów, co jest szczególnie ważne dla osób z trudnościami w artykulacji, takich jak seplenienie czy jąkanie.

Ćwiczenia Fonologiczne: Używanie technik mających na celu poprawę zdolności do produkcji i rozpoznawania dźwięków mowy.

Zwalczanie Jąkania: Techniki mające na celu poprawę płynności mowy, pomoc w radzeniu sobie z jąkaniem i redukcję napięcia mówienia.

Ćwiczenia Płynności: Ćwiczenia wspierające naturalny i płynny sposób mówienia, bez zbędnych przerw czy powtórzeń.

Rozwój Umiejętności Słuchania: Praca nad poprawą zdolności do rozumienia i interpretowania słów i zdań, co jest kluczowe w komunikacji i nauce.

Ćwiczenia w Zakresie Języka: Rozwijanie umiejętności związanych z rozumieniem kontekstu, strukturą zdań i znaczeniem słów.

Poprawa Umiejętności Przedszkolnych: Praca nad umiejętnościami potrzebnymi do rozpoczęcia nauki szkolnej, takich jak rozpoznawanie liter, budowanie zdań czy rozumienie poleceń.

Terapia psychologiczna skierowana do dzieci jest formą profesjonalnego wsparcia, które pomaga najmłodszym radzić sobie z trudnościami emocjonalnymi, behawioralnymi i społecznymi. Dzieci, podobnie jak dorośli, mogą doświadczać trudności psychologicznych, takich jak stres, lęki, depresja, problemy w relacjach rodzinnych czy szkolnych. Mogą również przeżywać trudności związane z traumami, rozwodem rodziców, zmianą otoczenia, czy adaptacją do nowych sytuacji. Niezrozumiane lub niewyrażone emocje mogą prowadzić do różnych zachowań problemowych, takich jak wybuchy złości, wycofanie się, problemy w nauce czy trudności w nawiązywaniu kontaktów społecznych. Terapia psychologiczna pomaga dziecku zrozumieć swoje emocje, nauczyć się radzenia sobie z nimi oraz wspierać jego rozwój emocjonalny i społeczny.

Kiedy Warto Skorzystać z Terapii Psychologicznej dla Dzieci?

Zaburzenia Emocjonalne: Dziecko jest często smutne, lękliwe, ma niską samoocenę lub przeżywa intensywne emocje, z którymi nie potrafi sobie poradzić.

Trudności w Zachowaniu: Dziecko wykazuje zachowania agresywne, nieposłuszne, nadmiernie wycofane lub nagłe zmiany w zachowaniu.

Problemy w Szkole: Pojawiają się trudności z nauką, koncentracją, nadmierny stres związany ze szkołą, trudności w relacjach z rówieśnikami.

Reakcje na Trudne Doświadczenia: Dziecko przeżyło trudne wydarzenia, takie jak rozwód rodziców, śmierć bliskiej osoby, traumatyczne zdarzenia.

Zmiany Życiowe: Dziecko ma trudności z adaptacją do zmian, takich jak przeprowadzka, nowa szkoła, pojawienie się rodzeństwa.

Terapia dla dzieci różni się od terapii dorosłych, ponieważ opiera się na metodach dostosowanych do wieku dziecka i jego etapu rozwoju. Terapeuta wykorzystuje różne formy pracy, które mogą obejmować zabawę, rysowanie, rozmowy, gry czy inne aktywności, które pomagają dziecku wyrazić swoje emocje i myśli w bezpieczny sposób.

Jak przebiega terapia psychologiczna z dzieckiem?

1. Diagnoza i Ocena: Terapia rozpoczyna się od oceny sytuacji dziecka. Terapeuta może przeprowadzić rozmowy z rodzicami, nauczycielami oraz samym dzieckiem, aby zrozumieć trudności, z którymi się boryka. Może także zastosować testy psychologiczne lub obserwacje.
2. Indywidualny Plan Terapii: Na podstawie diagnozy terapeuta opracowuje plan pracy, dostosowany do potrzeb i problemów dziecka. Plan może obejmować cele, takie jak rozwijanie umiejętności radzenia sobie z emocjami, poprawa zachowań czy wzmacnianie samooceny.
3. Sesje Terapeutyczne: Sesje są prowadzone w formie przyjaznej dla dziecka, z użyciem zabawek, opowieści, rysunków czy gier. Dzieci często komunikują swoje emocje poprzez zabawę, co terapeuta wykorzystuje, aby pomóc im lepiej zrozumieć swoje przeżycia.
4. Praca z Rodzicami: Terapia często obejmuje współpracę z rodzicami, którzy otrzymują wskazówki dotyczące wsparcia dziecka w domu, poprawy komunikacji oraz rozwiązywania problemów. Rodzice są kluczowym wsparciem w procesie terapeutycznym, dlatego ich zaangażowanie jest niezwykle ważne.
5. Monitorowanie Postępów: Terapeuta regularnie ocenia postępy dziecka, dostosowując metody pracy w miarę potrzeb. Celem jest stopniowe osiąganie wyznaczonych celów i poprawa funkcjonowania dziecka w różnych obszarach życia.

Terapia integracji sensorycznej (SI) jest metodą terapeutyczną skierowaną do dzieci, które mają trudności w przetwarzaniu bodźców sensorycznych, takich jak dotyk, ruch, dźwięk czy równowaga. Integracja sensoryczna odnosi się do zdolności mózgu do odbierania i porządkowania informacji dostarczanych przez zmysły, a następnie odpowiedniego reagowania na te bodźce.

Terapia integracji sensorycznej jest szczególnie polecana dla dzieci, które przejawiają trudności w codziennym funkcjonowaniu wynikające z zaburzeń przetwarzania sensorycznego. Oto niektóre z objawów, które mogą wskazywać na potrzebę terapii SI:

• Nadwrażliwość lub niedowrażliwość na bodźce: Dziecko może reagować zbyt intensywnie na światło, dźwięk, dotyk lub smak (nadwrażliwość) lub zbyt słabo na te same bodźce (niedowrażliwość).
• Problemy z równowagą i koordynacją ruchową: Dziecko może mieć trudności z utrzymaniem równowagi, planowaniem ruchów lub wykonywaniem precyzyjnych działań, takich jak zapinanie guzików.
• Trudności z koncentracją: Zaburzenia przetwarzania sensorycznego mogą prowadzić do trudności w skupieniu się, co utrudnia naukę i codzienne czynności.
• Unikanie pewnych czynności: Dzieci z zaburzeniami SI mogą unikać aktywności takich jak huśtanie, zjeżdżanie na zjeżdżalni czy chodzenie boso po różnych powierzchniach.

Terapia SI może obejmować różnorodne ćwiczenia, które pomagają dziecku rozwijać umiejętności sensoryczne. Przykłady takich ćwiczeń to:

• Zabawy na huśtawkach i równoważniach: Pomagają rozwijać zmysł równowagi i świadomość ciała.
• Ćwiczenia dotykowe: Manipulowanie różnymi teksturami (piasek, glina, piłeczki o różnych powierzchniach) pomaga dziecku w regulowaniu reakcji na bodźce dotykowe.
• Ćwiczenia koordynacyjne: Skakanie, chodzenie po linie czy gra w piłkę wzmacniają koordynację ruchową i planowanie motoryczne.

Dzieci uczestniczące w terapii SI mogą stopniowo nauczyć się lepiej radzić sobie z bodźcami sensorycznymi, co przekłada się na poprawę ich funkcjonowania w codziennym życiu. Mogą stać się bardziej zorganizowane, spokojniejsze i lepiej skoncentrowane. Terapia SI może także pomóc w poprawie samooceny, ponieważ dzieci zaczynają lepiej rozumieć i kontrolować swoje reakcje na otaczający je świat.

Zachowania trudne to terminy używane do opisania działań, które mogą być problematyczne w codziennym funkcjonowaniu dziecka, wpływając na jego interakcje społeczne, naukę oraz ogólne samopoczucie. W kontekście dzieci ze spektrum autyzmu (ASD), trudności te mogą obejmować szeroki zakres zachowań, takich jak agresja, autoagresja, opór wobec zmian, trudności z nawiązywaniem relacji czy nietypowe powtarzalne zachowania. Konsultacje z zakresu zachowań trudnych, szczególnie te oparte na podejściu behawioralnym, mogą dostarczyć skutecznych narzędzi do zarządzania tymi wyzwaniami.

Podejście behawioralne opiera się na teorii, że zachowania są wynikiem interakcji między osobą a jej środowiskiem, i można je modyfikować poprzez odpowiednie techniki i strategie. W pracy z dziećmi ze spektrum autyzmu, podejście behawioralne koncentruje się na:

1. Analizie Zachowań: Dokładne zrozumienie i analiza, jakie zachowania występują, kiedy i dlaczego. Pomaga to w identyfikacji funkcji, jaką dane zachowanie pełni dla dziecka, np. czy jest to forma komunikacji, sposób radzenia sobie z emocjami, czy reakcja na bodźce sensoryczne.
2. Interwencjach Behawioralnych: Wykorzystanie różnych technik, aby zmienić niepożądane zachowania i wspierać rozwój pożądanych umiejętności. Przykłady to:
   • Wzmocnienie pozytywne: Nagradzanie pożądanych zachowań, co zwiększa ich prawdopodobieństwo wystąpienia w przyszłości.
   • Modyfikacja zachowania: Stosowanie konsekwencji dla zachowań niepożądanych oraz wprowadzenie struktur i rutyn, które pomagają dziecku w nauce lepszych sposobów reagowania.
   • Trening umiejętności społecznych: Nauka umiejętności niezbędnych do skutecznej interakcji z rówieśnikami, takich jak rozumienie sygnałów społecznych czy nawiązywanie kontaktów.
3. Zmiany w środowisku: Dostosowanie otoczenia w celu zmniejszenia czynników wywołujących trudne zachowania. Może to obejmować zmiany w rutynach, wprowadzenie wizualnych harmonogramów, czy modyfikację bodźców sensorycznych.

Proces konsultacji z zakresu zachowań trudnych

1. Ocena i Diagnoza: Proces zaczyna się od dokładnej oceny zachowań dziecka, w tym ich częstotliwości, intensywności i kontekstu. Specjalista zbiera dane od rodziców, nauczycieli i innych osób, które mają styczność z dzieckiem.
2. Identyfikacja Przyczyn: Ustalenie, jakie funkcje pełnią trudne zachowania. Mogą one wynikać z frustracji, braku umiejętności komunikacyjnych, potrzeb sensorycznych, czy potrzeby unikania nieprzyjemnych bodźców.
3. Opracowanie Planu Interwencyjnego: Tworzenie indywidualnego planu interwencyjnego, który może obejmować strategie wzmocnienia pozytywnego, modyfikacji zachowania oraz treningu umiejętności społecznych. Plan jest dostosowany do potrzeb dziecka oraz jego rodziny.
4. Wdrażanie Interwencji: Realizacja planu w codziennym życiu dziecka. Obejmuje to pracę z dzieckiem oraz zaangażowanie rodziców i nauczycieli w stosowanie strategii i technik w różnych kontekstach.

Monitorowanie i Ocena Postępów: Regularne śledzenie postępów oraz skuteczności zastosowanych strategii. W razie potrzeby, dostosowywanie planu, aby lepiej odpowiadał na zmieniające się potrzeby dziecka.

Wydanie opinii o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy lub innych zajęć zarobkowych dla dzieci to proces oceny zdrowia fizycznego i psychicznego dziecka, który ma na celu potwierdzenie, że jest ono zdolne do wykonywania określonych działań w bezpieczny i zdrowy sposób. Tego rodzaju opinia jest często wymagana w przypadkach, gdy dzieci lub młodzież angażują się w działalność zarobkową, występują w produkcjach filmowych, teatralnych, reklamach, czy innych formach pracy artystycznej i społecznej.

Opinia o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy jest ważnym zabezpieczeniem dla dziecka. Gwarantuje, że rodzice i pracodawcy mają pewność, iż dziecko jest zdrowe i przygotowane do podjęcia określonych obowiązków. Dzięki temu można uniknąć sytuacji, w których praca lub zajęcia zarobkowe mogłyby przeciążać dziecko lub negatywnie wpłynąć na jego rozwój emocjonalny, fizyczny lub społeczny. Wydanie opinii przez specjalistę to także narzędzie chroniące przed wyzyskiem dzieci w pracy, zapewniając, że ich prawa są respektowane i że podejmowana przez nie działalność zarobkowa jest odpowiednia do wieku i możliwości.